Kokos potgrond: soorten, gebruik en tips
Kokos potgrond wordt steeds vaker gebruikt als basis voor zelfgemaakte potgrond. Logisch ook: het is luchtig, schoon, en het houdt water goed vast. Bovendien is het ook een duurzaam alternatief voor turf.
En van fijne coco peat tot grove husk chips: met de juiste combinatie kun je je zaai- en potgrond perfect afstemmen op de behoeften van jouw planten (of het gewoon als mulchlaag gebruiken).
In dit artikel lees je waar je op moet letten als je met kokosvezels aan de slag gaat. We bespreken de verschillende vormen ervan, de toepassingen, het belang van ‘bufferen’, en wanneer je kiest voor coco peat, coir, chips of geperste blokken.
Wat is kokos potgrond? Een turfvrije potgrond
Kokosgrond, dat afhankelijk van de vorm bijvoorbeeld ook wel cocopeat of coco coir wordt genoemd, is een substraat gemaakt van gemalen kokosvezels. Nadat deze vezels zijn gewassen, gedroogd en vermalen, blijft er een sponsachtig goedje over dat veel lijkt op turf, maar kokospotgrond is duurzamer én milieuvriendelijker. Dat maakt coco peat tot een populaire potgrond zonder turf.
Je kunt het kopen in losse zakken, maar je ziet het ook vaak in winkels liggen in de vorm van geperste compacte blokken. In het laatste geval doe je er gewoon even water bij, en hop: het zwelt op tot een zachte, luchtige potgrondbasis.
Waarom kokospotgrond? De voordelen
Waarom zou je kokosgruis, -vezels, -chips of een andere vorm hiervan gebruiken in plaats van klassieke potgrond of turf? Dit zijn de voordelen:
💧1. Houdt water vast als een spons
Kokosgrond kan tot 7 à 8 keer zijn eigen gewicht aan water vasthouden. Daarmee is het een perfect substraat voor planten die van een vochtige bodem houden, zoals varens, bananenplanten of jonge zaailingen. En het mooie van coco peat is: de grond blijft tegelijk ook luchtig, waardoor wortels niet gaan rotten.
💨 2. Luchtig en los
Zoals we hierboven al benoemden: anders dan zware kleigronden of compacte potgrond, houdt kokos potgrond de grondstructuur luchtig. Dat is ook belangrijk voor de wortelgroei. Veel tropische planten zoals palmen, ficussen en philodendrons hebben enorm veel baat bij zo’n luchtige leefomgeving. Om die reden is kokos meestal een standaard ingrediënt van mediterrane potgrond.
🔄 3. Herbruikbaar en duurzaam
Turfwinning is een milieubelastend proces en het wordt ook steeds schaarser. Maar kokosnoten blijven als het goed is voorlopig nog wel groeien. Cocos is daarmee dus een onuitputtelijke bron. En met een beetje liefde kun je het zelfs hergebruiken, afhankelijk van waarmee het vermengd is natuurlijk. En anders is het een kwestie van even uitspoelen, laten drogen, en het kan weer een ronde mee.
🐛 4. Vrij van ziektes en ongedierte
Kokosgrond is steriel (tenminste, dat hoort wel zo). Oftewel: geen schimmels, rouwvliegeitjes, luizen of andere onaangename verrassingen. Zeker bij zaaien en stekken is dat natuurlijk een groot pluspunt!
⚖️5. Het is pH-neutraal
Kokosgrond heeft een neutrale pH. Daardoor is het zo handig om te gebruiken in je potgrondmix of voor andere toepassingen: de zuurtegraad kan de rest van de aarde niet beïnvloeden. Ook is deze eigenschap heel belangrijk voor het zaaien en stekken met coco peat.
Kokospotgrond nadelen
In principe heeft coco peat op zichzelf geen nadelen, tenzij:
- je het als voedingsbodem wilt gebruiken: het bevat nauwelijks voedingsstoffen, dus je zult het dan wel met andere substraten & bodemverbeteraars moeten mengen.
- het een hoog EC heeft: de hoeveelheid zout in de grond noemen we ook wel de ‘EC-waarde‘. Een grond met veel zout heeft een hoge EC-waarde. Dus als de EC-waarde hoog is, weet je dat de grond zout is. Met name de goedkope producten zijn niet altijd goed ‘gebufferd’. Dat betekent dat de coir fibres niet goed gewassen zijn en het slechte zout er nog grotendeels inzit. Hier komen we zometeen nog op terug.
Er bestaan verschillende soorten kokosproducten voor je planten: coco peat, vezels, chips en geperste blokken. Welke je het beste kiest voor jouw doel, lees je hieronder:
Wanneer kies je wat: gemengd, blokken, vezels of chips?
Kokosvezel wordt gemaakt van de buitenste bast van de kokosnoot. Maar wat je ervan overhoudt, kan er op minstens 4 verschillende manieren uitzien. Wanneer kies je voor welke vorm?
1. Coco peat
In deze vorm is het fijn gemalen, sponsachtig materiaal. Het houdt vocht goed vast, want het is dichter van structuur dan bijvoorbeeld chips. Coco peat is ideaal als luchtig ingrediënt van je eigen gemaakte potgrondmix, vooral in combinatie met ingrediënten zoals perliet. De luchtigheid is alleen wel wat lager dan vezels of chips.
2. Kokosvezel (coco coir)
In deze vorm heeft het nog de langere vezels. En die zorgen voor extra structuur en luchtigheid in je potgrond. Kokosvezel houdt minder water vast dan cocopeat, maar het is zeer geschikt voor wortels die heel veel lucht nodig hebben zoals orchideeën, anthuriums en bromelia’s. Coco coir gaat overigens ongeveer 4 jaar mee.
3. Kokos bodembedekker chips
Kokoschips zijn grove brokjes kokosbast. Zie het maar als de kokosvariant van boomschors. De structuur blijft lang goed en snippers zorgen voor een uitstekende drainage. Daarmee is het een handige materiaalvorm voor tropische planten met dikke wortels, zoals bananenplanten of Alocasia’s. Maar ook is dit de beste variant om te gebruiken als bodembedekker of mulch. Deze chips gaan soms wel tot 8 jaar mee.
4. Geperste kokos potgrond
In goedkope winkels vind je de kokos meestal in de vorm van samengeperste compacte blokken. Dit doet men, omdat het zo makkelijker te vervoeren is en op te slaan. Maar geperste kokos potgrond moet je eerst nog activeren met water (en het liefst ook ‘bufferen’: daarover straks meer).
| Kokosproduct | Structuur | Waterretentie | Toepassing |
|---|---|---|---|
| Kokosgrond / Coco peat | Fijn, sponzig | Hoog | Basis voor potgrond, zaaien, jonge planten |
| Kokosvezel / Coco coir | Lang, luchtig | Gemiddeld | Luchtiger maken van grond; voor planten zoals anthurium/orchideeën |
| Kokos chips | Grof | Laag | Drainage, grove mixen voor tropische bomen; bodembedekker; mulch |
| Kokos blokken | Compact & droog | Bij activatie: hoog | Toplaag potgrond; mulch rondom planten die veel water nodig hebben zoals rozen |
Kokosvezels bufferen
Eerder hadden we het hier al kort over: het bufferen van de kokosvezels. Bufferen houdt in dat het kokosproduct helemaal vrij is van schadelijke zouten. Een Kokospalm groeit immers aan het strand bij de zoute zee. Het zout dat de palm daardoor binnenkrijgt, ‘verwijdert’ ie door het naar de kokosnoten te sturen.
Dat betekent dus dat de vezels al die zouten nog bevatten als ze verwerkt gaan worden tot een product voor onze plantjes en bomen.
Om die reden worden de vezels ‘gebufferd’ en wordt daarmee al het zout eruit gespoeld. Dat bufferen gebeurt niet met gewoon water, maar met een oplossing van magnesium en calcium.
Hoe weet je of het product gebufferd is?
Kijk goed op de verpakking of online productbeschrijving als je het koopt:
Bij goede leveranciers staat het er expliciet bij of het product ‘gebufferd’ is. Staat het er niet bij? Ga er dan vanuit dat het niet zo is. Sommige fabrikanten vermelden wel dat de vezels zijn ‘gewassen‘, maar: dat is níét hetzelfde als bufferen!
Gewassen = wat zout eruit gespoeld met water
Gebufferd = zout én kalium eruit gespoeld met calcium/magnesium
Doordat bufferen ook het overtollige kalium eruit haalt, kan de kokosvezel daardoor vervolgens beter andere belangrijke voedingsstoffen opnemen.
Je hebt dus altijd veel meer aan gebufferd materiaal, zeker bij jonge planten, zaailingen of gevoelige plantensoorten. Goedkoop is hierbij helaas vaak duurkoop (omdat je planten dan dood kunnen gaan door al die slechte zouten).
De vezels bufferen in een emmer, waarbij je calcium en magnesium aan het water toevoegt.
Zelf de vezels bufferen: zo doe je dat
Uiteraard is het ook mogelijk om je kokosmateriaal zelf te bufferen. Het is wel wat gedoe, maar als je al een voorraad goedkope kokosvezels had gehaald (denk aan cocopeat Action varianten), dan is het misschien toch verstandig dit nog even te doen, voordat je het gaat gebruiken voor je potgrondmix.
Dit zijn de stappen om je vezels te bufferen:
- Spoel de vezels eerst goed uit. Of als het zo’n cocopeat Action blok is: laat het in een emmer opzwellen tot bruikbaar materiaal;
- Giet af en laat de vezels uitlekken;
- Doe de vezels terug in de emmer en voeg water toe met magnesium en calcium. Richtlijn voor de verhouding: per 100 gram kokos heb je ongeveer 2 gram calcium en 0,5 gram magnesium voor planten nodig.
- Laat het allemaal zeker een halve dag in de emmer zitten. Hierna giet je het calcium-magnesium water eruit. Eventueel kun je ook na de eerste 8 uren een vers calcium-magnesium watertje toevoegen.
- Spoel de vezels een beetje na met water om de EC voor de zekerheid te verlagen.
Tada: je hebt je eigen grond gebufferd. Nu is het klaar om veilig te gebruiken voor je planten.
Kokosgrond kopen met 10% korting
Wil je zelf aan de slag met kokos voor je planten, dan is het handig om te weten wat je precies nodig hebt: ga je potgrond maken voor kamerplanten? Dan zijn fijne vezels of geperste blokken een goede basis. Werk je met grotere planten of wil je je mix luchtiger maken? Dan zijn coco chips/snippers ideaal om structuur en drainage toe te voegen. Kijk dus vooral in het schema dat je eerder in dit artikel vond.
En nogmaals: let bij het kopen erop op of het product al gebufferd is (dat scheelt je weer werk of zieke planten), en of het om 100% kokos gaat, of dat er andere ingrediënten eraan toegevoegd zijn.
Bij Sybotanica, onze vaste partner (en dat zijn ze omdat ze betrouwbaar zijn én knettergoede producten leveren), vind je zowel coco vezels als chips van de allerhoogste kwaliteit. Alles netjes verpakt, zo milieubewust mogelijk als überhaupt mogelijk is (ze zijn daar volledig transparant in), én geschikt voor vrijwel alle plantensoorten.
En je krijgt van ons 10% korting op je coco peat met de speciale code KORTING10PALMTUIN.
Pokon bio kokos potgrond
Pokon Bio Kokos Potgrond is gemaakt van gecomposteerde kokosvezels. En dus luchtige, natuurlijke aarde voor je planten. Deze potgrond is 100% plantaardig en bevat voeding voor ongeveer 3 maanden. Let op: er zit dus al extra plantenvoeding in. Het is namelijk bemest met Pokon EKO-Mix 10-4-4 (NPK).
Geperste blokken
Vind je zo’n geperst blok wel handig? Dat is het in principe natuurlijk ook! Makkelijk mee te nemen en het weegt bijna niets. Even in een emmertje water doen en hoplakee, je hebt een emmer vol. Hieronder vind je 2 merken die geperste blokken aanbieden én die ook gebufferd zijn. Dat was best een zoektocht, maar deze 2 waren de winnaars:
